Een halve eeuw geleden bereiken vier Nederlanders na een zware expeditie de top van Mount Newton, de hoogste berg van Spitsbergen. Een van hen: avonturier en natuurfotograaf Fred van Olphen. Hij maakt in die jaren de ene wereldreis na de andere en is telkens veel tijd kwijt met het zoeken naar goede, lichte en compacte gear zoals tenten, klimtouw en kleding.

Als hij in 1977 met zijn vrouw een 800 kilometer lange kanotocht maakt over de Amerikaanse Yukon-rivier, ontstaat het idee voor een eigen ‘outdoor-winkel’ met kwalitatief hoogwaardige buitensportartikelen. Datzelfde jaar opent Van Olphen in Den Haag ‘Bever Zwerfsport’. Die formule groeit snel uit tot een succes en telt nu 42 winkels. 

In de geest van de oprichter is ook Christian de Jong (34), manager Duurzaamheid & Services, een echte avonturier. Hij bedwong al tientallen bergen en pieken over heel de wereld. Van pittige routes in de Alpen tot grote hoogtes in de Himalaya. Zijn record: 6440 meter, op de technisch uitdagende Cholatse in Nepal. Dit voorjaar gaat hij voor twee extreme doelen: de nauwelijks beklommen Nuptse (7861m) en de maar liefst 8516 meter hoge Lhotse.

Al ruim voordat hij er vier jaar geleden ging werken, haalde hij bij Bever jarenlang de uitrusting voor zijn expedities. Nu, als manager Duurzaamheid & Services, ziet hij het als belangrijkste taak om Bever te laten uitgroeien tot meest duurzame retailer van Nederland. Een ambitieuze klus, maar stap voor stap nadert hij zijn zelfgekozen doel: afgelopen najaar riep ABN Amro Bever uit tot Sustainable Retailer of the Year 2022.

Bever lijkt synoniem voor ‘buiten’ en ‘respect voor de natuur’. Kwestie van knappe marketing, of toch vooral heritage?
“Absoluut het laatste. Fred stond en staat voor het zo goed mogelijk omgaan met de wereld. En daarmee voor het aanbieden van outdoorproducten die kwaliteit hebben en zo lang mogelijk meegaan. Al in het begin konden klanten hun outdoor-spullen zo nodig laten repareren via de Bever-winkels. Fred is al jaren uit het bedrijf, maar hij volgt onze verduurzaming nog steeds op de voet. We hebben nog geregeld contact met hem, hij blijft ons inspireren.”

Wat zijn de belangrijkste elementen van jullie duurzaamheidsstrategie?
“Ons grotere doel is om de berg aan kledingafval te verkleinen. Daarom willen we relatief minder nieuwe producten en meer gerecyclede en tweedehands producten verkopen. En de kleding van klanten vaker repareren. We willen onze klanten echt stimuleren om beter te zorgen voor hun kleding en andere buitenproducten, hen helpen bij het onderhoud en te repareren waar nodig.”

Concreet? Kun je wat getallen noemen?
“We hebben vorig jaar ruim 10.000 reparaties uitgevoerd. Dat is geen enorm verdienmodel, maar dat is ook niet het doel. Wel willen we ervoor zorgen dat we daar break-even mee draaien. En voor recycling boden klanten vorig jaar zo’n 25.000 kilo aan kleding en andere outdoorproducten aan. Dat is nu nog maar een druppel op de gloeiende plaat. Maar het groeit, dat is het belangrijkste. Uiteindelijk is de ambitie om alles wat we verkopen in te zamelen en goed te kunnen verwerken.”

Jullie zijn zelfs een eigen ‘recyclestraat’ begonnen. Waarom?
“Op het gebied van textielrecycling is er in Nederland al best veel aanbod. Maar wij verkopen een heel divers assortiment, van schoenen tot tenten, van truien tot slaapmatten en klimtouw, noem maar op. Voor recyclers is zo’n diverse stroom lastig om goed te verwerken. Daarom doen we de inzameling via onze winkels, de sortering en selectie nu helemaal zelf.”

Wat gebeurt er precies na selectie?
“We sorteren de ingeleverde producten in drie groepen: producten die nog goed genoeg zijn voor tweedehands; producten die we geheel of gedeeltelijk kunnen recyclen; en een kleine groep producten waar we nog helemaal niks mee kunnen.

"Producten die goed genoeg zijn verkopen we tweedehands in onze winkels. Binnenkleding, met name van natuurlijke materialen zoals katoen of dons, is vaak al goed te recyclen; die gebruiken we opnieuw. Met onze partner Blue LOOP Originals hebben we de ‘Buitenmens-collectie’ ontwikkeld: producten gemaakt van oude buitenproducten, deels of volledig uit gebruikt materiaal. Zo levert een oude spijkerbroek grondstof voor een T-shirt of trui.”

En de rest?
“Helaas zijn er veel producten nog niet goed te recyclen. Zoals nylon tenten; daar maken we dan shopping bags en toilettasjes van. Ook backpacks en synthetische slaapzakken zijn lastig; die laatste doneren we aan Sheltersuit, een stichting die water- en winddichte jassen maakt met een aanritsbare slaapzak, voor daklozen en vluchtelingen. En we hebben nog 30 pallets vol oude slaapmatten in de weg staan. We willen ze niet dumpen bij de vuilstort maar zoeken nog naar oplossingen voor hergebruik. En we rusten niet voordat we ook daar een goede bestemming voor hebben.”

Zie jij een gezond verdienmodel in recycling en hergebruik?
“Dat is de vraag. Maar ik ben blij dat we gewoon gestart zijn met inzamelen en sorteren. Omdat we geloven dat we daarmee het juiste doen, iets binnen eigen invloedsfeer. Het is lastig om in de toekomst te kijken hoe zich dat gaat ontwikkelen. Hoe gaat de keten er precies uitzien? Wie neemt welke rol? Maar als je niks probeert, kom je ook niet verder. Net als met klimmen: als je die eerste stap niet zet, bereik je nooit de top. Het heeft ons al veel geleerd. Zonder geloof hadden we nu nog geen tweede-kans assortiment gehad, en geen Buitenmens-collectie. Dan werden veel afgedankte producten nog steeds verbrand in plaats van gerecyled.”

Bever is eigendom van private equity investeerders. Hoe stelt jullie eigenaar zich op als het gaat om snelle winst versus lange-termijn verduurzaming?
“Die staat vierkant achter onze strategie. Onze aandeelhouders hebben oog voor onze waardecreatie op lange termijn. Vergeet niet, verduurzaming kan ook geld opleveren. Kijk maar naar verduurzaming van winkelpanden in deze tijd van hoge energieprijzen. En door je duurzaam op te stellen, houd je klanten makkelijker vast, promoten zij Bever vaker bij familie en vrienden, en komen talenten graag bij ons werken. Dat vertaalt zich uiteindelijk ook in betere omzetcijfers.”

Het Bever-assortiment telt ruim 60 duurzaamheidskeurmerken. Niettemin kwamen jullie in 2021 met ‘Our Planet’, jullie eigen keurmerk. Waarom?
“We willen consumenten helpen bij het maken van duurzame keuzes. Maar met al die keurmerken zien die door de bomen het bos niet meer. Daarom hebben wij met Our Planet een overkoepelend keurmerk gelanceerd. Daarbij checken we onder meer of producten gemaakt zijn van duurzaam of gerecycled materiaal, of ze zijn geproduceerd met schonere productieprocessen. Daarnaast of ze veilige arbeidsomstandigheden garanderen en duurzaam in gebruik zijn. Om merken te blijven uitdagen om verder te verduurzamen blijft ons keurmerk in ontwikkeling, merken moeten aan steeds meer criteria voldoen om opgenomen te worden in onze Our Planet-selectie. Daarnaast hebben onze winkelmedewerkers een belangrijke adviesrol.”

Als jij voor je volgende klimexpeditie klimtouw kiest, let je dan alleen op kwaliteit? Ook als het beste touw niet duurzaam is?
“Haha, gewetensvraag. Kwaliteit kan in dit voorbeeld levensreddend zijn, dus dat zal mijn voornaamste eis zijn. Ik klim met touw dat voldoet aan een lange lijst van duurzaamheidscriteria. Het is niet van gerecycled materiaal maar is wel verantwoord geproduceerd. Je moet als klant én als winkel altijd kijken naar het gebruiksdoel in relatie tot verduurzaming.”

Weren jullie merken die de klant graag wil maar die jullie niet duurzaam genoeg vinden?
“Wij zijn meer van het overlegmodel. We helpen zo’n merk dan graag om stappen te zetten. We zijn dus liever luis in de pels dan dat we direct afscheid nemen; mocht een merk geen beweging laten zien op het gebied van verduurzaming, dan kan dat wel een reden zijn om niet meer samen te werken.

"In retail wordt het spel vaak hard gespeeld. Toch proberen wij nadrukkelijk om niet alleen te kijken naar euro’s en levercondities, maar ook naar hoe je samen tot circulaire producten kunt komen die lang meegaan en die de klant tijdens het gebruik goed kan onderhouden. Zo zien we steeds meer producten met duurzamere waterdichte materialen, iets wat enkele jaren geleden nog niet duurzamer te produceren was. Ook de hoeveelheid gerecyclede materialen in producten neemt sterk toe, denk aan natuurlijke of synthetische vezels. Vrijwel al onze merken hebben, bij gebruik van katoen, al het keurmerk voor biologisch katoen.”

Krijg jij je collega’s makkelijk mee in het proces van verduurzaming?
“Ja. Sterker nog, ze vragen me geregeld waarom we niet sneller gaan. Mensen die bij Bever werken, zijn buitenmensen. Met meestal een groot verantwoordelijkheidsgevoel voor ‘buiten’. Als outdoorspecialist voelen we ons verplicht om voor buiten te zorgen. Want zonder buiten is er geen Bever. Wij voelen een verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat consumenten niet maar ondoordacht blijven kopen.”

Doen ze dat dan?
“Onze klanten zijn buitenmensen. De meeste hebben hart voor de natuur en vinden dat verduurzaming niet snel genoeg kan gaan. Dus in die zin hebben wij het makkelijk, onze klanten staan er voor open. Samen kunnen we sneller impact maken.”