Hoeveel spijkerbroeken heb jij in de kast? Drie? Vijf? Meer? Lang niet iedereen weet dat jeans slecht zijn voor het milieu. Zo kost het maar liefst 8.000 liter water om één spijkerbroek te maken. Boeren gebruiken veel water en pesticiden om hun katoen te telen. En bij het verven van de broek gebruiken producenten zware chemicaliën.

Bij de JOG Group, bekend van onder andere het jeansmerk Garcia en zo’n honderd eigen Jeans Centre-winkels, zijn ze zich daar goed van bewust. Caroline Poot is eindverantwoordelijk voor alle mvo-activiteiten van dit familiebedrijf. We spreken haar in een showroom, te midden van rekken vol spijkerkleding. “Kijk, dit is onze méést duurzame spijkerbroek tot nu toe”, zegt ze, terwijl ze ons meeneemt naar een display met een donkerblauwe Garcia-spijkerbroek. “De Celia 244/245 voor dames, de Savio 630 voor heren. Die spijkertjes zijn niet echt, die zijn erop geborduurd. En de patch – dat kleine stukje bovenaan met de merknaam – is erop gelaserd. Dat zijn milieuvriendelijke oplossingen. Maar het belangrijkste van deze spijkerbroek: hij bestaat voor 20% uit katoen dat is gerecycled uit oude spijkerbroeken, wij noemen dat post-consumer gerecycled of PCR-katoen.”

Mooi hoor. Maar hoezo 20%, waarom niet 50 of 100%?
“Een hoger percentage PCR-katoen kan wel, maar dat willen wij zelf niet, gezien onze kwaliteitsstandaarden. Daarom hebben wij gekozen voor een maximumpercentage van 20%. Met de huidige beschikbare recyclingtechnieken zijn gerecyclede katoenen vezels grover dan nieuwe kantoenvezels. De vezels steken als het ware uit. Stoffen van gerecycled katoen zijn daardoor ruwer en slijten sneller. De industrie werkt wel aan nieuwe technieken om dat gerecyclede katoen sterker te maken. Wij experimenteren nu bijvoorbeeld met een broek die 40% PCR-katoen bevat. Die kant moeten we als industrie op. Want de kledingindustrie is al heel vervuilend, en daarbinnen is spijkerkleding de meest vervuilende productgroep. En bedenk: de spijkerbroek is wereldwijd het meest verkochte kledingstuk.”

Maakt recycling duurzame spijkerbroeken niet veel te prijzig?
“Goede vraag. Aan verantwoord produceren hangt inderdaad een prijskaartje. Maar de hamvraag is: zijn spijkerbroeken gemiddeld niet veel te goedkóóp, net als vliegtickets? De ellende is dat we met z’n allen verslaafd zijn geraakt aan lage prijzen. Een t-shirt voor twee euro, iedereen weet dat dat eigenlijk niet kan.”

Wat zou een ‘eerlijke‘ spijkerbroek volgens jou moeten kosten?
“ABN AMRO publiceerde een paar jaar geleden de ‘true price’ van een aantal producten, waaronder spijkerbroeken. Die zou gemiddeld 33 euro extra moeten kosten ten opzichte van de huidige winkelprijzen. De consument betaalt dan mee aan de kosten voor milieuvriendelijker productie, betere arbeidsomstandigheden in fabrieken en het compenseren van milieuschade. Inderdaad, dat zal niet iedereen er voor over hebben.”

En dan heb je transport en verkoop in de winkel nog niet eens genoemd…
“Klopt, ook het transport moet je qua milieueffecten meewegen. Onze productielocaties zijn in Turkije, Tunesië en Azië. Om de kleding hier te krijgen, kunnen we kiezen uit vliegtuigen, containerschepen of vrachtwagens. Daarbij kijken wij ook naar de milieukosten. Gemeten naar impact per kledingstuk is vervoer over zee de beste optie. Daarnaast werken we met DHL, dat vrachtwagens inzet die deels elektrisch rijden en deels op biobrandstof.”

Eind 2020 hebben jullie de ‘Denim Deal’ ondertekend. Wat houdt dat in?
“De Nederlandse overheid heeft dit gelanceerd. Doel is dat de aangesloten kledingfabrikanten samen drie miljoen jeans voor de Nederlandse markt maken met daarin minstens 20% PCR-katoen. En dat ze toewerken naar een standaard van minstens 5% PCR-katoen in alle denim kledingstukken. De hele keten doet mee, dus naast bekende merken ook inzamelaars, sorteerders en weverijen. Het werkt: de meest duurzame Garcia-spijkerbroek die je net zag is een direct gevolg van die Denim Deal.”

Welke spijkerbroek-merken doen er naast jullie verder aan mee?
“Best veel. Denk aan Tommy Hilfiger, Kuyichi, Kings of Indigo en MUD Jeans.”

Katoen is een wereldwijde markt. Hoe kopen jullie die duurzame katoen in?
“Voor ons flagship-merk Garcia kopen we onder andere katoen in via het Better Cotton Initiative, een organisatie die zich wereldwijd inzet voor betere omstandigheden in de katoenindustrie. Er zijn nu zo’n 260 merken en producenten bij aangesloten, waaronder IKEA. Ze leiden onder meer katoenboeren op om water efficiënter te gebruiken en slim te werken met minder landbouwgif, pesticiden en schadelijke chemicaliën. Daarnaast letten ze ook op de arbeidsomstandigheden van de katoenwerkers.”

Vragen de klanten in jullie winkels om duurzame spijkerbroeken?
“Steeds vaker. En dan vooral jongeren. Dat zijn de consumenten die meer denken in termen ‘van bezit naar gebruik’. Denk aan deelscooters of kledingbibliotheken. Prachtig toch? Zij vinden meer duurzaam geproduceerde kleding heel normaal, of zelfs een voorwaarde.”

Zie jij het als jullie taak om consumenten voor te lichten?
“Natuurlijk. We moeten bijvoorbeeld communiceren dat je een spijkerbroek niet vaak hoeft te wassen, want dat zorgt voor snellere slijtage. De echte denim diehard wast ‘m zelfs nooit, die legt zijn broek in de vriezer. Maar ja, zo’n vriezer kost weer veel energie.”

Maar vind je ook dat jullie eerlijk moeten vertellen dat jeans heel slecht zijn voor het milieu?
“Ja, en dat doen we ook. Zo vertellen we op onze website hoe vervuilend onze sector is en hoeveel water we gebruiken bij de productie van jeans. Maar ook dat we bij iedere nieuwe collectie proberen om onze impact op het klimaat te reduceren.”

Wat doen jullie op gebied van verpakkingen?
“Afval is de nieuwe grondstof. Daarom zijn onze tassen, verzendzakken en dozen FSC-gecertificeerd en gemaakt van 80% gerecycled papier en 80% gerecycled plastic. Daarnaast zamelen we gebruikte spijkerkleding in. In maart dit jaar zijn we een samenwerking gestart met Drop & Loop. Met hen testen we in onze Garcia-winkels de inzameling van kleding in speciaal hiervoor ontwikkelde inzamelboxen.”

Bij verantwoord ondernemen hoort ook dat je je producenten niet uitbuit en hun arbeidsomstandigheden checkt. Doen jullie dat?
“Ja, al is dat erg moeilijk. De eerste stap terug in de keten hebben we nu in kaart gebracht, dat zijn de productiebedrijven, die de kleding naaien. De tweede stap terug, de weverijen, zijn al lastiger te overzien. Bij de derde stap gaat het om de spinners en aan de bron om de talloze katoenboeren. Inmiddels kopen we 98% van onze katoen in via Better Cotton, of het betreft biologische katoen waarbij geen synthetische bestrijdingsmiddelen zijn gebruikt. In beide gevallen loopt de tracking in de keten via zogeheten ‘claim units’ of via certificaten. Beide ‘wegen’ beginnen bij de bron, de katoenboer, en lopen helemaal tot aan de laatste schakel in de keten.”

Dus als een katoenboer in India zijn jonge kinderen op het land laat werken, hebben jullie geen idee?
“Nee. Daar hebben we nog geen zicht op. Maar de industrie gaat wel vooruit. We hebben ons in 2013 aangesloten bij het Amfori Business Social Compliance Initiative. Dit initiatief is opgezet door bedrijven die zich inzetten voor betere arbeidsomstandigheden in hun wereldwijde toeleveringsketen. Amfori BSCI biedt een gemeenschappelijke gedragscode en een stappenplan aan bedrijven dat op alle sectoren van productielanden van toepassing is. Zij doen audits bij onze productiebedrijven, die zijn best dwingend. Constateren zij bijvoorbeeld kinderarbeid, dan kan zo’n leverancier worden uitgesloten.”

Heb jij voor Jeans Centre en Garcia concrete duurzaamheidstargets, bijvoorbeeld 50% meer duurzaam katoen binnen vijf jaar?
“Nee, wij draaien het om. Ons motto is: ‘Alles moet duurzaam. Zo niet, leg uit’. Dat principe werkt als een tierelier. Als je jezelf een doel stelt, ga je tevreden achterover leunen zodra dat eenmaal is bereikt. In vrijwel al onze kleding, draagtassen en noem verder maar zijn inmiddels duurzame materialen verwerkt. Maar we zijn er nog lang niet.”

Je klinkt gedreven. Waar komt dat vandaan?
“Als kind was ik al gek op natuur. Mijn vader was altijd met zijn tuin bezig, hij heeft mij leren kijken naar de natuur, hoe mooi die is. Op school was biologie mijn favoriete vak. De wereld is zo ongelooflijk mooi, en het is zó zonde als dat allemaal verloren gaat.”

Dan zit je toch in een lastige sector. Of wil je die verbeteren van binnenuit?
“Duurzaamheid is een taak van ons allemaal. Je kunt wegkijken en doen alsof er niets aan de hand is, óf je kunt kiezen om onderdeel te zijn van de oplossing. Iedereen kan hierin de eigen verantwoording nemen om het anders te doen. Dit is mijn manier om impact te creëren, van binnenuit inderdaad. Vanuit mijn positie heb ik een groot bereik. Denk aan: collega’s, onze klanten, onze leveranciers, mensen die straks dit interview lezen. Hoe gaaf is dat?”

Kunnen we het tij nog keren denk je?
“Ik ben hoopvol, maar er moet wel snel veel meer gebeuren. Neem de bijen en andere bestuivers, aan de basis van ons voedselsysteem. Die hebben we echt keihard nodig. En als de permafrost smelt, komt er enorm veel methaan vrij, wat als broeikasgas vele malen schadelijker is dan CO2. Maar goed, ik houd hoop. Het is bemoedigend om te zien hoe onze industrie verduurzaamt. Al kan het tempo wat mij betreft echt nog wel een tandje omhoog.”

Caroline Poot (47) volgde de Haagse Modevakschool; later deed ze een hbo-opleiding Inkoopmanagement. Ze startte haar loopbaan als accountmanager van een IT-bedrijf, waarna ze inkoper van woningtextiel werd bij Decorette/Euretco. In 2015 ging ze naar Garcia Jeans. Daar begon ze in een coördinerende rol, vier jaar later werd ze Corporate Social Responsibility Manager van de overkoepelende JOG Group.