Hoewel Tiffany het label autisme liever niet had gehad, geeft het haar ook “een soort rust”, zegt de winkelmedewerker. “Ik kan mijn gedrag en gedachten beter verklaren. Bijvoorbeeld als iets niet volgens planning gaat. Dan klap ik dicht, krijg ik een soort black-out. Waar een ‘normaal’ mens kan schakelen, doorgaat, moet ik er echt van bijkomen. Hoelang dat precies duurt, hangt van de situatie af.”

Vol hoofd
Volgens Tiffany zit haar hoofd 24 uur per dag vol. Een sociaal leven hebben, is daardoor lastig. “Een vriendenkring onderhouden kost mij extreem veel energie. Ik ben er ook niet goed in. Doordat ik altijd bang ben wat mensen van mij vinden en ik iets verkeerds zeg. Daarbij interpreteer ik woorden soms anders, met miscommunicatie tot gevolg. Ook heb ik praatangst, hoewel dat steeds beter gaat. Vroeger durfde ik helemaal niets te zeggen. Nu weet ik waardoor het komt: autisme.”

Grenzen aangeven
Om beter met haar autisme om te gaan, heeft Tiffany nu een persoonlijk begeleider. Die komt wekelijks bij haar langs. “Mijn begeleider helpt me bijvoorbeeld met mijn planning, werksituatie en post. Want ik wil zoveel mogelijk zelf doen, meekomen in de maatschappij, maar daar heb ik wel wat extra hulp bij nodig. Autisme blijft helaas autisme: het is niet iets waarvan je herstelt. Ik ben bijvoorbeeld niet goed in het aanvoelen van mijn grenzen, in aangeven wat ik wel en niet fijn vind. Daarom is hulp prettig.”

Niet thuis zitten
Sinds september werkt Tiffany vier dagen in de week in de winkel, in het horecagedeelte. Daar maakt ze broodjes, serveert koffie en doet kassawerk. “Ik vind het fijn. Ik zou niet graag thuis willen zitten. Dan zou ik veel minder mensen zien. Het is voor mij belangrijk om een zo normaal mogelijk leven te leiden.” Klantcontact was in het begin lastig, maar het gaat mij steeds beter af. Tiffany: “Het lukt me om achter de kassa te zitten en interactie te hebben met klanten, maar dat heb ik wel moeten leren. Het kost veel energie. In eerste instantie praatte ik ook niet zoveel met mijn collega’s, maar nu ik eenmaal aan ze gewend ben, gaat dat makkelijker. Wordt het me te veel, dan help ik even geen klanten en maak bijvoorbeeld broodjes klaar.”

Ontprikkelen 
Vier dagen werken in de retail betekent dat ze thuis na werk niet veel meer kan doen. Dan moet ze echt even “ontprikkelen”, vertelt Tiffany. “Na werk ben ik vaak helemaal op. Dan ga ik even rustig op de bank zitten of schilderen, afleiding zoeken. Ontprikkelen kan dan de rest van de dag duren, zeker als het een druk is geweest. Omdat iemand met autisme alle prikkels van buitenaf ongefilterd binnenkrijgt. Gelukkig geeft schilderen rust in mijn hoofd.” Ook accepteert Tiffany stap voor stap dat ze autisme heeft. “Ik kan gewoon niet wat anderen kunnen, zoals op één dag werken, boodschappen doen en daarna nog gezellig uit met vrienden. Toch ben ik blij als ik mijn leven op de rit kan houden en blijf werken. Ik hoop dat ik mezelf uiteindelijk volledig kan accepteren zoals ik ben, mét autisme.”

Hulpkok
Tiffany heeft één grote droom: aan de slag gaan in de horeca. “Ik heb de koksopleiding gedaan, dus ergens als hulpkok in een keukenbrigade werken, is het liefst wat ik wil.” Verder hoopt zij dat het standaardbeeld van mensen met autisme verdwijnt. “Als je zegt dat je autisme hebt, denken mensen direct dat je raar bent, niet kunt werken en leeft van de bijstand. Dat je niet kunt meekomen in de samenleving. En dat terwijl veel mensen met autisme gewoon werken en voor zichzelf kunnen zorgen. Het beeld is vaak dat iemand met autisme boven op zolder zit en met treintjes speelt. Dat is bij mij en vele anderen helemaal niet het geval. Je bent niet gek als je autistisch bent. Er zijn genoeg vormen van autisme waarbij heel veel wél kan.”