Je staat er niet bij stil, maar als je iemand begraaft of cremeert, is dat erg slecht voor het milieu. Een traditionele doodskist is goed voor een uitstoot van ruim honderd kilo CO2. Cremeren? Het dubbele. Iemand begraven leidt bovendien tot bodemverontreiniging, vanwege de chemicaliën die we allemaal in ons lichaam hebben. Bovendien moeten er voor uitvaartkisten bomen worden gekapt. Bob Hendrikx bedacht al tijdens zijn studie aan de TU Delft een radicaal andere aanpak: bouw een uitvaartkist van levende organismen, waardoor een lichaam wordt omgezet in bruikbare voedingsstoffen voor planten en bomen. En op die manier bijdraagt aan de biodiversiteit. Oftewel, van begraafplaats naar bos.

Hoe kwam je op het idee van een levende doodskist?
“Tijdens mijn TU-studie vroeg ik me al af waarom we als mensen vooral werken met dode materialen, en daarbij niet samenwerken met de natuur, met levende organismen. Ik onderzocht welke materialen ik zou kunnen gebruiken voor industrieel ontwerp. Eerst mikte ik op algen en zeekristallen. Bij toeval kwam ik uit op mycelium, het wortelnetwerk van paddenstoelen. Ik was vergeten om in het lab een paar stukjes mycelium te drogen, die vervolgens prompt aan elkaar groeiden. Het geheel werd heel stevig. Toen viel bij mij het kwartje.”

Als in?
“Als je een doodskist maakt van mycelium, komt dat materiaal onder de grond weer tot leven. De kist breekt in 45 dagen af en geeft het lichaam terug aan de natuur; vergelijk dat met een houten kist, die doet daar jaren over. Duurt het bij een normale kist vervolgens tien tot twintig jaar voor een mens is verteerd, bij gebruik van onze kist is dat twee tot drie jaar. Mycelium heeft de eigenschap dat het organisch materiaal en schadelijke stoffen omzet in vruchtbare voeding voor planten en bomen. Een perfecte grondstof dus om te recyclen; het is niet voor niets gebruikt bij de bodemsanering na de kernramp van Tsjernobyl.”

Maar hoe maak je daarmee een stevige kist?
“We hebben mallen op maat gemaakt, waarin we het mycelium in zeven dagen opkweken tot een volledige, harde kist. Daar is geen warmte of energie voor nodig, dus dat is positief voor het klimaat. Sterker, het organisme haalt tijdens de groei CO2 uit de lucht, dus in feite is onze kist klimaatpositief! We gebruiken geen hout, fineer, lak en metalen handels, dat is allemaal winst.”

Weet je dan ook hoeveel CO2 je met jullie kisten opslaat in plaats van uitstoot?
“Nee, al zien onze eerste berekeningen er positief uit. Maar om dit echt goed te kunnen berekenen, moeten we een onafhankelijk onderzoeksbureau inschakelen. Dat kost minstens 30.000 euro, dus dat kunnen we pas financieren als we groter zijn.”

Heb je, voor je startte met je bedrijf, onderzocht of de markt wel klaar is voor dit product?
“Uiteraard. Er was direct belangstelling uit de branche. Daarbij zien we de laatste jaren een trend naar meer duurzaam begraven, bijvoorbeeld in een kist van wilgentenen of riet. Ook het resomeren, waarbij je een lichaam oplost in een warm bad met loog, neemt toe. Het spreekt veel mensen, vooral jongeren, aan dat ze na hun dood niet de natuur belasten, maar juist verrijken. Dankzij onze Loop Living Cocoon voed je de aarde met je eigen voedingsstoffen, en zo word je een bron voor nieuw leven. We merken dat steeds meer mensen hier open voor staan.”

Aan wie verkocht je je allereerste van mycelium gemaakte kist?
“Dat was eind 2020, voor ons een belangrijk moment. Het ging om een man uit Den Haag. Hij moest zijn moeder begraven, een dame die altijd zeer betrokken was geweest bij de natuur en gek was op tuinieren. Ik vond het superspannend om iemand, na alle testen, daadwerkelijk te begraven in onze kist. We waren bij het hele proces aanwezig, om te checken of alles goed ging. Het verliep uiteindelijk heel vredig.”

Hoeveel kisten hebben jullie inmiddels verkocht?
“Ruim 200. Voor hoeveel? Zo’n 1500 euro per stuk. Alles wat we hebben geproduceerd, verkopen we direct. We zijn dan ook hard bezig om onze productie op te schalen. Ook omdat we over de grens gaan: we hebben de eerste kisten al verkocht in Duitsland, België en Engeland. Ik wil van tien kisten per maand naar duizend per maand. Marktleider Dela, het grootste uitvaartbedrijf van Nederland, heeft onze kist inmiddels in het assortiment opgenomen, en we willen ook in andere markten actief zijn.”

Hoe financier je die noodzakelijke productie-uitbreiding en verdere schaalvergroting?
“Dat is heel spannend. In het begin was ik nog student, en leende noodgedwongen wat geld van vrienden en familie. Ik keerde mezelf een maandsalaris uit van duizend euro. Daarna kreeg ik geld van een partij uit de sector, en ik won de Philips Innovation Award, wat 50.000 euro opleverde. In het begin werkte ik alleen met stagiaires, om de kosten te drukken. Die tijd is voorbij, we hebben zes professionals in dienst, jonge, ambitieuze mensen. We zijn nu bezig met de werving van nog eens zes mensen.”

Bij Dragon’s Den hebben jullie dit voorjaar liefst een miljoen opgehaald…
“Ja, dat was echt fantastisch. De investeerders Pieter Schoen en Shawn Harris wilden samen meedoen voor inderdaad een miljoen euro. Hier kunnen we een jaar mee verder. Waar we dat miljoen voor gaan gebruiken? Voor zowel machines, mensen als r&d.”

De eerste keer op tv, spannend?
“Ik was vooraf stiknerveus. Je staat eerst lang te wachten, stapt dan een deur door, ziet die vier mensen voor ‘t eerst en weet dat je op tv bent. Mijn pitch ging gelukkig goed. Op tv wordt ’t heel strak ge-edit, met een spannend muziekje eronder. Maar in werkelijkheid gaat het er heel relaxed aan toe; de investeerders zijn heel aardig, oprecht geïnteresseerd. En stellen goede vragen.”

Je moest nog hard onderhandelen...
“Haha, ja, dat was leuk. Zij wilden voor dat miljoen een groter aandelenbelang dan ik. Zij wilden minimaal 32,5%, ik wilde niet verder gaan dan 30%. Om mijn standaardgrapje ‘ik laat me niet kisten’, moesten ze gelukkig hard lachen. Uiteindelijk heb ik ze over de streep getrokken met een gratis kist. Extra voordeel is dat Shawn uit de VS komt. Die markt willen we ook betreden, dus dan is het handig dat zij als onze aandeelhouder zo’n enorm Amerikaans netwerk meebrengt.”

Denk je al voorzichtig aan productuitbreiding?
“Zeker, mijn hoofd staat altijd aan. We hebben nu één basismodel, dat willen we uitbreiden naar drie varianten. Daarnaast werken we aan levende kisten voor huisdieren, dat is ook een interessante markt. Mensen begraven hun huisdieren soms gewoon in hun tuin; het zou best educatief kunnen zijn als je een huisdier van de kinderen in een mycelium-kistje begraaft, zodat ze weten dat hun huisdier leven heeft gegeven aan de plant of boom die boven het grafje groeit.”

Wat is je einddoel?
“In aantallen: ik streef ernaar dat we in 2030 zo’n honderd miljoen mensen hebben kunnen begraven in onze kist; ik noem ‘m liever geen doodskist, omdat ons product de mens na zijn overlijden terugbrengt naar de natuur. Daarom hebben we ‘m de Loop Living Cocoon genoemd. Waar het uiteindelijk om draait: dat we mensen die zijn overleden, niet meer onder een dikke steen leggen, op een begraafplaats die feitelijk een vuilstort is. Maar dat we kunnen zeggen: Kijk, onder die mooie douglasspar of sequoia ligt oma. Zodat we overleden medemensen niet meer behandelen als afval, maar zien als verrijkende compost voor onze natuur. Zo kunnen we ook ná onze dood nog een beetje bijdragen aan een betere wereld voor toekomstige generaties.”