Reed je dertig jaar geleden in de zomer naar Zuid-Frankrijk, dan moest je onderweg een paar keer stoppen. Om de benen te strekken, te tanken en vooral: om insecten van je voorruit te krabben. Dat laatste is nu bijna niet meer nodig. Want net als op veel andere plaatsen leven er ook in Frankrijk steeds minder insecten.

Dat lijkt een detail, maar is een heel slecht teken. Volgens het Wereld Natuur Fonds is maar liefst 28% van alle plant- en diersoorten zelfs in hun voortbestaan bedreigd. Door stropers en illegale handel. Door grootschalige ontbossing voor landbouwgrond. En door de toename van grote natuurbranden, overstromingen en droogtes. Daarom moet ‘biodiversiteit’ nu hoog op de prioriteitenlijst staan en moeten we de balans tussen mens en natuur herstellen, vindt WWF-NL adviseur Nicolas Poolen. Volgens hem kunnen ook financiële instellingen zoals banken en pensioenfondsen daarbij helpen. Voor Jij&Wij Online legt hij uit hoe.

Biodiversiteit staat hoog op jullie agenda. Wat is dat precies?
“Onze aarde kun je zien als verzamelplaats waar allerlei planten en dieren in evenwicht leven. Die natuurvariatie noemen we biodiversiteit. Hoe meer verschillende soorten, hoe beter. Want juist die diversiteit bepaalt de balans, de kracht én de veerkracht van het systeem. Maar biodiversiteit wordt op veel plaatsen minder. Door het kappen van bossen, door stroperij, door eenzijdige landbouw en gebruik van pesticiden. Dat maakt ons ecosysteem kwetsbaar.”

Waarom is biodiversiteit pas sinds kort zo’n hot topic?
“Omdat het ingewikkeld is. Kijk, de opwarming van de aarde kunnen we afremmen door minder CO2 uit te stoten – dat is een overzichtelijk verhaal. Biodiversiteit is complex. We beginnen nu pas te leren hoe hard die achteruit gaat, en hoe ongelooflijk belangrijk die voor ons is, voor onze gezondheid én voor onze welvaart. Volgens het World Economic Forum is maar liefst 50 procent van onze wereldwijde waardecreatie, denk aan landbouw, visserij en veeteelt, direct afhankelijk van natuur. Als we die vernielen, brengen we ons eigen voortbestaan in gevaar. We kunnen niet zonder!”

Hoe hard gaat het dan, met dat uitsterven?
“Sinds 1970 is naar schatting gemiddeld twee derde van de populatieomvang van zoogdieren, vogels, amfibieën, insecten en vissen verdwenen. Kijken we in Nederland bijvoorbeeld naar 71 vlinderpopulaties, dan blijken die met gemiddeld 84% te zijn afgenomen tussen 1890 en 2017.”

Dat is heftig. Is dat tij nog wel te keren?
“Natuurlijk, daar ben ik optimistisch over. Het is nog niet te laat. Als we de balans kunnen herstellen komen er veel nieuwe kansen. Daarbij zullen overheden in mijn ogen wereldwijd de kar moeten trekken en moeten we financiële instellingen, bedrijven en consumenten stimuleren het goede voorbeeld te geven. Overheden pakken die handschoen gelukkig ook op. Vanuit de VN staat er in het Chinese Kunming in het najaar weer een Convention on Biological Diversity op de agenda.”

Goed, zo’n vergadering, maar helpt dat ook?
“Op die Biodiversiteits-top gaan de 196 deelnemende landen nieuwe biodiversiteitsdoelen stellen voor 2030. Ik hoop dat we net zo’n effect krijgen als met het Klimaatakkoord van Parijs, waar landen hebben beloofd toe te werken naar nul CO2-uitstoot in 2050. De Europese Unie wil 30% natuur beschermen op land en zee in 2030. Daar zijn wij als Wereld Natuur Fonds positief over maar het is noodzakelijk dat we nog een stap verder zetten. Wij willen toe naar een ‘natuurpositieve’ wereld in 2030. Dat betekent: met méér natuur dan nu.”

Hoe meet je dat? Meer bos? Meer diersoorten?
“Ja, al verschillen de definities daar nog wel over. Maar of we nou meten in hectaren, ecosystemen of in de variatie in plant- en diersoorten maakt niet zoveel uit. Het gaat om behoud van een gezonde planeet.”

Jouw werk is om Nederlandse financiële instellingen bij te laten dragen aan meer biodiversiteit. Hoe natuurbewust zijn die inmiddels? Pakken ze hun rol?
“Daar hebben we laatst onderzoek naar gedaan, samen met Deloitte. Biodiversiteit bleek al best hoog op de agenda te staan van banken en vermogensbeheerders en pensioenfondsen. Belangrijk, want als grote aandeelhouders kunnen zij ondernemingen sturen richting natuurvriendelijker gedrag – denk aan het terugdringen van ontbossing, luchtvervuiling en pesticidengebruik. Financiële instellingen snappen steeds beter dat verlies aan biodiversiteit voor hen zelf een groot bedrijfsrisico betekent op de korte en langere termijn. Door het ontwikkelen en toepassen van nieuwe standaarden, tools en financiële mechanismes samen met de sector, proberen we hen te inspireren.”

En indirect dus ook voor ons eigen pensioen… Helpen financiële argumenten jou om banken en beleggers mee te krijgen?
“Nou, het WWF-NL is er niet om banken of beleggers te helpen hun financiële risico’s te verminderen. Maar, gezien het feit dat meer dan 50% van onze wereldwijde economie afhankelijk is van gezonde ecosystemen gaan goede zorg voor de planeet en het managen van financiële risico’s vaak hand in hand. Sterker nog, biodiversiteitsverlies brengt mogelijk wereldwijd de financiële stabiliteit in het gevaar, zoals ook recentelijk is erkend door een netwerk van veertig centrale banken. ‘Business as usual’ is geen optie meer. Gelukkig zijn ze steeds meer doordrongen van dat belang. Zo heeft een aantal banken, verzekeraars en vermogensbeheerders uit verschillende landen hun krachten gebundeld in de Finance for Biodiversity Pledge. Zij gaan de komende jaren actief aan de slag voor meer biodiversiteit. Vanuit Nederland doen onder meer Actiam, Robeco, NN en Achmea IM mee. Doorgaans zijn pensioenfondsen wat voorzichtiger; ik hoop dat zij zich snel zullen aansluiten.”

Wat kunnen zulke vermogende clubs concreet doen?
“Investeren met duurzame ambities voor de lange termijn, met name in sectoren zoals energie, infrastructuur en voeding. We zijn als mensheid voor onze voedselsystemen totaal afhankelijk van gezonde bodems, zuiver water en stabiele ecosystemen. Aandeelhouders kunnen concreet veel invloed uitoefenen, dat heb ik persoonlijk gemerkt toen ik eerder voor Follow This werkte; dat is een kleine groep van aandeelhouders die, door hun stem te verheffen bij aandeelhoudersvergaderingen, hebben gezorgd dat Shell meer is gaan investeren in duurzame energie.”

Toch stapte Pensioenfonds ABP recent uit Shell. Vinden jullie dat iedereen dat zou moeten doen?
“Uitstappen en je aandelen verkopen kan werken om het gedrag van multinationals bij te sturen. Maar bij het WWF-NL geloven wij erg in verandering van binnenuit. Daarom kiezen wij liever als eerste voor de dialoog. Uitstappen kan daarna altijd nog en sluiten we niet uit.”

Hoe krijg jij financiële instellingen mee?
“Dat is best lastig. Waar wij naar toe willen, is dat financiele instellingen biodiversiteit en natuur standaard meewegen bij hun beleggingskeuzes. Daarom zijn we initiatiefnemers van Task Force for Nature-Related Financial Disclosure TNFD, met 35 overheden, banken en beleggers uit binnen- en buitenland. Samen gaan we een raamwerk opstellen dat financiële instellingen helpt om natuur-gerelateerde risico’s en kansen te integreren in hun plannen en beleggingskeuzes. Een soort ‘duurzaamheidstoolbox voor beleggers’. Die moet volgend jaar rond zijn.”

En jullie werken in Nederland samen met Robeco aan meer biodiversiteit.
“Precies, daarmee lopen we in feite al vooruit op die TNFD. Doel is om het thema biodiversiteit alvast zo goed mogelijk te integreren in hun vermogensbeheer. Hoe kun je als vermogensbeheerder het beste beleggen in biodiversiteit? Hoe kun je als belegger je bijdrage aan biodiversiteit meten? Wij adviseren ze daarbij, ook over hoe ze biodiversiteit kunnen integreren in hun producten en diensten. Daarmee hopen we andere financiële instellingen te inspireren. Er is nog veel werk te doen, maar dit is alvast een stap in de goede richting.”

Tot slot, waar staan we over tien jaar met de biodiversiteit?
“Als de financiële sector massaal in beweging komt, zal het meeste kapitaal niet meer gaan naar activiteiten die onze planeet beschadigen, maar die onze natuur behouden en herstellen. Dan kunnen we de negatieve biodiversiteitstrend wereldwijd ombuigen naar groei. Alleen dan gaan we naar een samenleving die in harmonie is met de natuur!”